Afscheid van circusolifant Buba: een leven vol leed en lessen

Kunstjes doen, kon ze als de beste. Maar dat is niet iets om trots op te zijn. De Afrikaanse savanne, familiebanden en kilometers trekken: niets van dit al maakte Buba ooit bewust mee. De olifant werd als jong, in 1978, uit het wild gehaald in Zimbabwe nadat haar ouders door stropers waren gedood. Ze kwam daarna, als tweejarig olifantje, naar Europa. In de jaren ’90 nam het Nederlandse circus Freiwald Buba over, waar ze kunstjes moest doen voor publiek. Maar aan die kunstjes in de circustent kwam in 2015 een einde, dankzij het verbod op het gebruik van wilde zoogdieren in circussen. Dirk-Jan Verdonk, onze algemeen directeur, werkte actief aan dat verbod: ‘Het verbod op zoogdieren in circussen was een belangrijke doorbraak voor wilde dieren die voor entertainment werden gebruikt. Het betekende een erkenning van dat wilde dieren er niet zijn om te worden uitgebuit, maar individuen zijn met gevoel en natuurlijke gedragingen die we in hun waarde moeten laten.’  

Opvangplek voor olifanten

Het verbod kwam met een gevolg: want waar moesten de wilde dieren uit de circussen naartoe? Voor de meeste dieren werd snel een plek gevonden, maar dat gold niet voor Buba. Buba werd de laatste voormalige circusolifant en verbleef nog jaren bij circus Freiwald. De familie kreeg tot 30 juni 2020 ontheffing om de olifant te houden: de minister oordeelde dat er geen opvangplek beschikbaar was voor Buba.   
 
Totdat… olifantenopvang Elephant Haven in Frankrijk werd opgericht. De allereerste olifantenopvang in Europa. Een groene plek waar olifanten gewoon weer olifant kunnen zijn in plaats van op te treden. Olifant Gandhi nam daar in 2021 als eerste olifant zijn intrek. Maar voor Buba liep het helaas anders. 
 
Ondanks lobby en rechtszaken van dierenorganisaties, waaronder wij, om Buba een diervriendelijke locatie te gunnen, werd ze verkocht aan een dubieus dierenpark in Hongarije: Kimba Elefánt Park. Een dierentuin annex circus. Waar olifanten kunstjes moeten doen: schilderen, poseren en interacties hebben met bezoekers. Daar sleet Buba haar laatste dagen. 

 Dirk-Jan: ‘Het besluit dat Buba aan Kimba Elefánt Park werd verkocht is nog steeds onbegrijpelijk en onacceptabel. We hadden haar zo graag een leven gegund in het olifantenparadijs in Frankrijk.’ 
Volgens Kimba Elefánt Park overleed Buba aan een maag-darmontsteking. 

 
Olifant Buba als symbool: entertainment met wilde dieren onverantwoord

Het verhaal van Buba maakt duidelijk dat entertainment met wilde dieren onverantwoord is. Buba is hét symbool van ons probleem met wilde dieren in gevangenschap. Dirk-Jan: ‘Wilde dieren raken in gevangenschap volledig afhankelijk van mensen en kunnen niet meer terug naar het wild. Zodra wetgeving verandert, er geen geld meer is om ze te onderhouden of er geen geld meer mee te verdienen is, belanden ze vaak tussen wal en schip. Verantwoorde opvangplekken hebben geen winstoogmerk, waardoor er maar een handjevol van bestaan. Subsidie of steun vanuit overheid en bedrijven is er niet of nauwelijks.’

Einde aan vermaak met wilde dieren

Hoewel er geen wilde (zoog)dieren meer bijkomen voor circussen in Nederland, worden er in Nederland nog altijd wilde dieren ter vermaak gehouden. Het meest relevante voorbeeld daarvan is de inzet van dolfijnen voor shows en interacties in Dolfinarium Harderwijk. Dirk-Jan: ‘Dat we als mensen wilde dieren in gevangenschap zijn gaan houden, betekent ook we ook onze verantwoordelijkheid moeten nemen en voor de dieren zorgen nu we als samenleving steeds meer inzien dat het houden van wilde dieren voor vermaak niet door de beugel kan.  Daarom pleiten we voor een zo snel mogelijke uitfasering van het gebruik van walvisachtigen in gevangenschap én, tegelijkertijd, voor steun voor en ontwikkeling van opvangplekken voor deze dieren. Buba’s tragische leven onderstreept eens te meer dat er definitief een einde moet komen aan het gebruik van wilde dieren ter vermaak én drukt politici met hun neus op het feit dat ze steun moeten geven om voor zo'n goed mogelijke opvang te zorgen. Maar voor Buba komt die les helaas te laat.’ 

Wil je helpen een einde te maken aan gebruik van walvisachtigen voor vermaak in Nederland? Teken dan de petitie voor een fokverbod.

Ja, ik teken voor een fokverbod