Varkens verdienen beter
In de industriële veehouderij werpen zeugen gemiddeld zo'n dertig biggetjes per jaar! Lees hier hoe dat zo is gekomen en wat dit betekent voor het welzijn van varkens.
Geschiedenis
Varkens stammen af van het wilde zwijn en werden zo’n negenduizend jaar geleden gedomesticeerd. Qua gedrag en intelligentie verschillen varkens echter weinig van hun voorvaders en -moeders. Het selectieve fokken heeft de dieren wel veranderd, op het gebied van groeisnelheid en vruchtbaarheid. In de industriële veehouderij groeien biggen daarom met wel een kilogram per dag – en hun moeders werpen gemiddeld zo’n dertig biggetjes per jaar. Wilde zwijnen krijgen normaal gesproken 8-12 biggetjes (‘frislingen’ genoemd) per jaar.
Varkens verdienen beter
Jaarlijks worden er 1,5 miljard varkens gefokt en geslacht. De Landbouw- en Voedselorganisatie van de Verenigde Naties verwacht dat dit aantal tot 2030 stijgt met bijna één procent per jaar. Meer dan de helft van alle varkens wereldwijd zit in China. In verreweg de meeste gevallen is het leven van varkens miserabel. En dat schrijnt des te erger, als je je realiseert wat voor slimme en intelligente dieren varkens zijn.
Varkens zijn slimme, nieuwsgierige en sociale dieren met een uitstekend reukvermogen. Onderzoek naar de intelligentie, emotie en sociaal gedrag van varkens wijst uit dat hun eigenschappen vergelijkbaar zijn met die van honden en in sommige opzichten zelfs chimpansees. Om een paar voorbeelden te noemen: varkens hebben tot bepaalde hoogte begrip van aantallen en ze kunnen zich verplaatsen in het perspectief van de ander (dit staat bekend als ‘Machiavellistische intelligentie’).
In de wereldwijde vee-industrie hebben varkens echter amper gelegenheid varken te zijn. Ze zitten doorgaans in kale, betonnen hokken met maar heel weinig plek. In Nederland (en de EU) slechts 0,7 vierkante meter per dier. In veel andere landen waarschijnlijk zelfs minder. Die hokken staan in dichte, donkere stallen met een penetrante ammoniaklucht die de ogen en luchtwegen van de dieren aantast.
Als gezegd, varkens zijn slim en nieuwsgierig, wat betekent dat ze zich in die hokken te pletter vervelen. Uit frustratie gaan ze aan elkaar knagen – en omdat te voorkomen worden hun staarten eraf gesneden en tanden geknipt of geveild. Mannetjesbiggetjes worden bijna overal ter wereld gecastreerd, veelal onverdoofd. Na zo’n zes maanden gaan de varkens naar het slachthuis. Als ze pech hebben (zoals in Nederland) worden ze vergast met CO2, wat betekent dat de dieren in paniek en snakkend naar adem het leven laten.
De moeders van de biggetjes, de zeugen, hebben het zo mogelijk nog beroerder. In veel landen is het nog gebruikelijk dat ze hun hele leven individueel opgesloten staan in stalen boxen, waarin ze letterlijk hun kont niet kunnen keren. Omdat ze hun natuurlijk gedrag niet kunnen uiten, gaan ze abnormaal gedrag vertonen, zoals manisch op stangen bijten.
Verbeteringen
Gelukkig begint er wel het een en ander te verbeteren. In de EU is groepshuisvesting voor zeugen al verplicht – hoewel dit helaas niet betekent dat alle Europese zeugen nu lekker op het stro staan: in veel gevallen leven de zeugen op betonnen vloeren met niets te doen. Ook in landen buiten Europe begint groepshuisvesting toe te nemen. World Animal Protection werkt daar hard aan. Zo heeft het Braziliaanse bedrijf BRF, een van de grootste varkensbedrijven ter wereld, na ons aandringen belooft per 2026 geheel over te zijn geschakeld op groepshuisvesting. Ook in China maken we ons sterk om bedrijven over te laten schakelen op groepshuisvesting.
Ook begaan met het lot van de varkens? Een makkelijke manier om iets voor de dieren (en het milieu en je eigen gezondheid) te doen, is door te letten op wat je eet. Door diervriendelijker te eten, draag je iedere dag bij aan een beter leven voor dieren. Maar is dat niet lastig en duur? Dat hoeft niet! Hier vind je drie tips om lekker én diervriendelijker te eten.
